Bijna 10% van de wereldbevolking heeft last van acne vulgaris. Het is de achtste meest voorkomende huidziekte ter wereld. ‘De meeste patiënten zijn pubers,’ vertelt El Ghalbzouri. ’Door de acne hebben ze vaak last van onzekerheid, angstgevoelens en depressies. Uit onderzoek is gebleken dat pubers met ernstige acne vaker aan zelfmoord denken dan pubers zonder acne. Er is daarom een dringende behoefte aan nieuwe oplossingen om acne te behandelen.’

‘De huidige modellen bestaan uit cellen; haarfollikels en talgkliertjes die apart worden gekweekt voor het testen van geneesmiddelen,’ aldus El Ghalbzouri. ‘Het doel van dit project is om de huidige testmodellen bij elkaar te brengen in een nieuw 3D-huidmodel waarin alle aspecten van acne aanwezig zijn. Vervolgens zullen deze 3D modellen worden ingezet voor acne onderzoek en het testen van nieuwe geneesmiddelen.

Binnen het LUMC is er een nieuwe klasse aan geneesmiddelen ontwikkeld tegen antibioticaresistente bacteriën. ‘Deze willen we testen op ons nieuwe 3D-huidmodel. Bij positief resultaat is dit een doorbraak voor de behandeling van acne vulgaris. Maar ook voor tal van andere ziektebeelden waarbij antibiotica-resistentie nu een groot probleem is.’

Dhr. dr. A. el Ghalbzouri, assistant professor dermatologie
Dhr. dr. P.H. Nibbering, associate professor infectieziekten

‘FSHD wordt veroorzaakt door een genetisch defect op chromosoom 4,’ legt Van der Maarel uit. ‘Daardoor wordt er een eiwit in de spier aangemaakt met de naam DUX4. Normaliter komt dat alleen voor tijdens de vroege ontwikkeling. Daarna voorkomt het lichaam dat dit eiwit nog wordt aangemaakt. Bij mensen met FSHD werkt dat mechanisme niet goed en wordt het DUX4-eiwit aangemaakt in de spieren. Daardoor gaan de spieren kapot.’

Het SMCHD1-eiwit, of zoals Van der Maarel het noemt: ‘moleculaire stopverf’. Dat is wat mensen met FSHD missen en daardoor blijft de spier DUX4 aanmaken en schade toebrengen aan de  spieren. De therapie waar Van der Maarel aan werkt is het aanbrengen van SMCHD1 om de aanmaak van DUX4 in de spieren te onderdrukken.’

Samen met de Radboud Universiteit in Nijmegen vormt het LUMC het FSHD Expertisecentrum. ‘Nederland is het gidsland voor FSHD. Alle belangrijke ontdekkingen voor deze ziekte zijn in ons land gedaan. Inmiddels hebben we veel ervaring met het translationele aspect: het onderzoek in het laboratorium toepassen in de praktijk, zodat het van waarde is voor de patiënt. Daar moeten we nu echt mee aan de slag als we FSHD willen voorkomen of nog beter willen behandelen.’

Dhr. prof. dr. ir. S.M. van der Maarel, hoogleraar medische epigenetica en hoofd van de afdeling Humane Genetica in het LUMC.
Mw. dr. J.C. de Greef, associate professor humane genetica

‘Virale infecties van de luchtwegen zijn alledaags,’ vertelt Smits, ‘het probleem is dat de één slechts milde verkoudheidsklachten krijgt, terwijl de ander op de IC terechtkomt.’ Ze legt uit waarom haar onderzoek zich richt op infecties die via de neus binnenkomen. ‘Door ademhaling kunnen virusdeeltjes zich in de neus nestelen. Daar kunnen ze lokale cellen infecteren en de infectie een boost geven.’

Haar onderzoek richt zich op de interactie van commensalen met het immuunsysteem. ‘Commensalen zijn kleine beestjes die bijvoorbeeld op onze huid en in onze darmen zitten. Deze commensalen kunnen bioactieve stoffen maken die ons immuunsysteem in slijmvliezen (zoals in de neus) in waakzame toestand brengen, zogenaamde postbiotica.’ Smits wil met haar team onderzoeken of een neusspray met commensalen het immuunsysteem in de neus alert maakt. Net zo alert als bij mensen die weinig tot geen klachten krijgen bij een virusinfectie.

De hypothese dat ‘neusspray met postbiotica beschermt tegen virale infecties’ wordt in eerste instantie getest op het rhinovirus. ‘We hebben ervaring in het infecteren van mensen met het rhinovirus onder gecontroleerde omstandigheden,’ licht Smits deze keuze toe. ‘Als blijkt dat onze aanpak de klachten van dit virus vermindert, dan willen we het op andere virussen gaan testen, zoals griep of zelfs corona.’

Mw. prof. dr. H.H. Smits, hoogleraar mucosale immuniteit
Mw. prof. dr. M. Roestenberg, hoogleraar vaccinologie, internist-infectioloog
Dhr. prof. dr. T. van Gelder, hoogleraar klinische farmacologie, internist
Dhr. dr. P.P.H. le Brun, senior ziekenhuishuisapotheker

Blaaskanker is één van de meest voorkomende vormen van kanker in Nederland. In 70-80% van de gevallen komt de tumor na behandeling of verwijdering terug. Het is voor patiënten belastend en zwaar als ze meerdere behandelingen moeten ondergaan. Het lange behandeltraject zorgt tevens voor hoge medische kosten.

Door een publicatie kwam Van der Pluijm met zijn team op het spoor van het antipsychoticum Penfluridol. Na onderzoek bleek dit een anti-kankerwerking te hebben. Het doodde tumorcellen en remde de groei van blaaskanker af. ‘We gaan dit geneesmiddel als een spoeling aanbieden, zodat we de tumor in de blaas lokaal kunnen behandelen. Het middel komt dus niet in de bloedbaan door het lichaam.’

Penfluridol is een geregistreerd geneesmiddel. ‘Dat betekent een sterke kosten- en tijdsbesparing, want het hoeft niet meer te worden ontwikkeld en gepatenteerd.’ Het biedt volgens Van der Pluijm een unieke kans om snel stappen te maken in het klinisch onderzoek naar de anti-kankerwerking van dit middel. Dat kan leiden tot een nieuwe en effectievere behandeling van blaaskanker. ‘De voordelen voor de patiënt, maar ook de besparing op medische kosten, zullen dan aanzienlijk zijn.’

Dhr. dr. G van der Pluijm, hoofd van het Research Lab Urologie
Mw. dr. G van der Horst, researcher urologie
Dhr. prof. dr. R.C.M. Pelger, hoogleraar urologie
Dhr. prof. dr. T. van Gelder, hoogleraar klinische farmacologie